شرایط سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی موانع چالش برانگیزی برای اجرای تعهدات حقوق بشری در هر کشور ایجاد میکنند.
یکی از این موضوعات در ایران بهاییانی هستند که مورد اذیت و آزار قرار گرفته اند. پیروان آیین بهایی معمولا از اینکه عقاید خود را چه در حیطۀ خصوصی و چه در حیطۀ عمومی آشکار کنند محروم هستند. اعضاء جامعۀ بهایی همچنین غالبا در خصوص تبعیض در استخدام، عدم داشتن حق تحصیلات عالی، زندانی شدن، و تخریب گورستانهایشان گزارش میدهند.
هدف قرار گرفتن بهاییان برای افرادی که در جریان حقوق بشر ایران هستند مطلب تازه ای نیست، اما به چندین دلیل افزایش تنوع صداهایی که در ایران نسبت به موقعیت نامناسب بهاییان آگاهی نشان میدهند یک تحول جدید و مورد خوشامد است.
ظرف سال گذشته اقدامات بسیار نگران کننده ای علیه بهاییان انجام شده که با حرکات نگران کنندۀ رسانه های دولتی در هدف گرفتن این گروه همراه بوده است. عطاءالله رضوانی، یک شهروند بهایی، در ماه اوت سال 2013 در بندر عباس در جنایتی که به نظر می آید به دلایل مذهبی صورت گرفته کشته شد و اعضای یک خانوادۀ بهایی در فوریۀ 2014 در منزلشان هدف ضربات چاقوی یک مرد نقاب‌دار قرار گرفتند. در دسامبر سال 2013، تلویزیون دولتی ایران یک مستند شش قسمتی در مورد جامعۀ بهایی با عنوان “دیدار با تاریکی” پخش کرد که در آن به ادعای “ارتباط بین فرقۀ ضالۀ بهاییت با اسراییل و نفوذ بهاییان در خاندان منحوس پهلوی” می پردازد.
اما این تجدید حیاتِ تحریکِ مقامات برای هدف‌گیری جامعۀ بهایی با افزایش امیدوارکنندۀ تناوب بیانیه ها و اعلامیه های همبستگی با بهاییان توسط سایر ایرانیان همراه بوده است. برای مثال، ماه گذشته آیت الله معصومی تهرانی یک اثر هنری که شامل آیات مقدسی از کتاب اقدس بهاییان است را ارائه نمود و گفت: “از طرف خود و تمامی هم‌میهنان آزاد‌اندیشم که برای انسان به جهت انسانیتش ارج و احترام قایلند -نه بخاطر دین یا نوع عبادتش- به همه بهائیان جهان، بخصوص هموطنان بهائیم که به شکلهای مختلف از تعصبات کور مذهبی آسیب دیده‌اند به منظور دلجویی و همدردی تقدیم می‌کنم.” همین هفته، یک گروه از فعالان معروف حقوق بشر، روزنامه نگاران و روحانیون در یک ملاقات گروهی اعلام شده شرکت کردند تا در دفاع از رهبران زندانی بهاییان، که به نام یاران شناخته میشوند و از سال 2008 تا کنون در زندان به سر میبرند بیانیه هایی را امضاء کنند و اعلامیه هایی را ارائه نمایند.
اهمیت این تحولات را نمیشود دست کم گرفت. این فعالیتها که در شرایطی وقوع میابند که مقامات دولتی ایران هنوز اغلب به بهاییان برچسب “نجس” میزنند، فضای جدیدی برای گفتگو ایجاد کرده است. همانگونه که وکیل سرشناس نسرین ستوده در جلسۀ فوق‌الذکر گفته، “ما الآن در کنار هم هستیم برای خودمان نه برای کسی. ما با هم هستیم چون به جامعه بهایی ظلم شد و پدران و مادران ما به این مسئله نگاه نکرد
ند.” محمد نوریزاد، روزنامه‌نگاری که سابقا در روزنامۀ نیمه رسمی کیهان کار میکرد، در این جلسه گفت که “تا قبل از اینکه به زندان بروم وزنه های تعصب را به همراه داشتم اما پس از اینکه از زندان آزاد شدم این وزنه های سنگین تعصب از من جدا شد و نگاه من عوض شد.”
امیدوارم که شهامت این افراد در سخن گفتن، افراد دیگری که مشابه آنان فکر میکنند را تشویق کندتا صدای خود را در حمایت از هم میهنان خود به گوش برسانند. در حالیکه تلاشهای مهمی در خارج از ایران در راستای حصول اطمینان از آگاهی کشورهای عضو سازمان ملل متحد از وضعیت موجود در ایران انجام میشود، دولت و شهروندان ایران نهایتا خود باید صاحب مسیر آینده باشند و اولین قدم در این فرآیند ایجاد فضایی برای گفتگوست. در هر حال، بهاییان یکی از گروههای مذهبی و قومی متعددی هستند که بافت فرهنگی و تاریخی غنی ایران را تشکیل میدهند.
—
Leave a Reply