حسین امانت، سازنده برج آزادی که به دلیل بهایی بودن از ایران خارج شد

ماخذ:‌ shahrvand-yar.com

این برج به مناسبت یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ سالهٔ شاهنشاهی ایران و به عنوان نمادی از «ایران مدرن» و نشانی از «دروازه تمدن بزرگ» در قرن بیستم ساخته شد، ساختمان مدرنی که نشانه هایی از معماری ایران در زمان های مختلف دارد. از پاسارگاد در دورۀ هخامنشیان تا مساجد دوران صفویه، از طاق کسری در زمان ساسانیان تا برج طغرل در زمان سلجوقیان است.
مهندس حسین امانت متولد سال ۱۳۲۱ شمسى (۱۹۴۲ م) است، در خانواده ای علاقمند به فرهنگ ایران پرورش یافته و خود او در یکی از سخنرانی هایش می گوید «سلمانی پدرم در خیابان تقی خان نزدیک موزه ایران باستان بود و هروقت که همراه پدرم به سلمانی او می رفتم در موقع بازگشت حتماً سری به موزه ایران باستان می زدیم و برای من هر کدام از اشیایی که در موزه می دیدم خیلی خیال انگیز بود. به نظر می رسد».
ذهن حسین امانت از همان کودکی با فرهنگ و هنر ایران درگیر شد و او عاشق این فرهنگ و هنر بود. حسین امانت همچنین در مورد دوران کودکی اش و رشد وی در زمینه هنر معماری گفته است «وقتی کوچک بودم، یک روز پدرم مرا به تخت جمشید برد. وقتی از پله های تخت جمشید بالا رفتم، عظمتی را دیدم که قلب من را برای همیشه از آن خودش کرد. تجربه ای بود که هیچ وقت آن را فراموش نمی کنم و فکر می کنم کارهایی که بعدا در زمینه معماری انجام دادم، بیشتر به این تجربه و حس مربوط می شود. یک مقدارش را هم شما به حساب شانس بگذارید . و به همین جهت بعد از به پایان بردن دوره دبیرستان در مدرسه البرز، وارد دانشکده معماری دانشگاه تهران شد».
شانس دیگر امانت داشتن استادی گرانقدرو دلسوز مانند هوشنگ سیحون است که حسین امانت همیشه از او با احترام و قدردانی یاد می کند. کار شایسته ای که هوشنگ سیحون می کرد این بود که دانشجویانش را به دیدن بناهای باستانی در شهرها و روستاهای دور و نزدیک می برد و خودش و شاگردانش کروکی این بناها را می کشیدند که همین سبب شده که جزئیات این بناها در خاطر او که عاشق فرهنگ ایران بود، بماند.

امانت در سال ۱۹۶۶ میلادی در زمانی که معماری ۲۴ ساله بود و از دانشگاه تهران فارغ‌‌التحصیل شده بود، با اعلامیه ای مواجه شد که طراحی بنایی به مناسبت بزرگداشتِ ۲۵۰۰ سالگی شاهنشاهیِ ایران را به مسابقه گذاشته شده است.

او در این مسابقه به نیتِ این که بنای منتخب به بنای یادبود شاهنشاهی ایران تبدیل شود شرکت کرد و به همین دلیل نام «شهیاد» را برایش انتخاب کرده بودند. ساخت این بنای زیبا پنج سال زمان برد و نهایتاً در سال ۱۳۵۰ شمسى (۱۹۷۱م) در حضور تعدادی از رهبران کشورهای مختلف رسماً افتتاح شد.
زمانی که طرح حسین امانت در آن مسابقه برگزیده شد، او هیچگاه تصور نمی‌کرد که طراحی شتاب‌زده‌‌‌اش روزی نماد ایران شود و این بنا شاهد برخی از پرخروش‌ترین حوادث سیاسی این کشور شود. این بنای ۵۰ متری (۱۶۴ فوتی) که امروزه به نام «برج آزادی» شناخته می‌شود، انقلاب اسلامیِ ایران، و راه‌پیمایی‌های مخالفان دولت در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد را شاهد بوده است.
امانت قبل از شروع ساختمان برج آزادی طراحی و ساختمان چند بنا را در دانشکدۀ صنعتی شریف به عهده گرفته بود و پس از پروژهٔ پیروزمندانهٔ برج آزادی و دانشگاه صنعتی شریف، نظارت و سرپرستی ساخت موزه بزرگ پاسارگاد در نزدیکی آرامگاه کوروش کبیر به او واگذار شد. امانت هم چنین معمار و طراح شماری چند از مراکز صنایع دستی، مدرسه، کتابخانه و حتی یک شهرک تفریحی در ساحل دریای خزر بوده‌ است.

امانت بعدها با گسترش کار خویش بناهایی در بیرون از کشور را نیز طراحی نمود، از آن دست، بنای سفارت ایران در شهر پکن، پایتخت جمهوری خلق چین که متمایزترین سفارتخانه ناحیه دیپلماتیک در پکن است.
هر چند بنای برج آزادی نام او را بر سر زبان ها انداخت اما با پیروزی انقلاب زندگیش را با خطر مواجه کرد و نام او در فهرست مرگ قرار گرفت و اموالش مصادره شد و او مجبور به فرار از وطن و اقامت در کشور کانادا شد.
بعد از آن بود که او طراحی و بنای دارالتشریع مقر بیت العدل اعظم بهائیان که در سال ۱۳۶۲ ه.ش. (۱۹۸۳میلادی) تکمیل شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفت سپس مشرق الاذکار(معبد) ساموآ واقع در جزایر اقیانوس آرام و و بعد از آن، بقیۀ ساختمان های قوس کرمل را طراحی و بنا نمود.

مطلب اختصاصی شهروندیار