بهائیان ایول: ارادۀ خلل ناپذير

۱۳۸۹.۲۱ تیر

ژوئیه ۱۲ ۲۰۱۰

ژنو- پیرو تخریب خانه های بهائیان در روستای ایول در ایران –که هفته پیش گزارش شد- داستان دیگری نيز باید روایت شود: داستان روستاییانی که در برابر بی عدالتی هایی که همسایگان بهائی شان مجبور به تحملش شده اند، با آنها همدردی کرده اند.

اين داستان در عين حال بيانگر شجاعت بهائیان و تعهد آنها به خیر و رفاه جامعه است. تعهدى که به آنها كمک مى كند تا بر این آزار طولانی غلبه کنند و فعالانه در توسعۀ اجتماعی و اقتصادی روستای خود شركت كنند.

خدمت و آزار

ایول روستای کوچکی در استان مازندران است که در روزگار قديم اقامتگاه تابستانی دامداران مناطق اطراف بوده است.

بیش از ۱۶۰ سال است كه بهائیان در ایول حضور داشته اند. در حقیقت، از اولین روزها پس از تأسیس آئین بهائی در ایران در نیمۀ قرن سیزدهم (نوزدهم میلادی)، بهائیان حدود نیمی از کل جمعیت روستا را تشکیل داده اند. در تمام این مدت، بهائیان در کنار همسایگان مسلمان خود با سازش و هماهنگی نسبی زندگی کرده اند.

اما متأسّفانه عناصری غير محلى و به شدّت بهائی ستیز گهگاه خواسته اند مردم محل را علیه بهائیان برانگیزند که نتیجه اش آزار متناوب بهائیان، از تهدید به مرگ گرفته تا شكل هاى ملایم تر آزار بوده است.

نمونه اش واقعه اى در سال۱۳۲۰ (۱۹۴۱) است كه گروه هایی از خارج از روستا ساکنان محل را علیه بهائیان برانگیختند و جان آنها به خطر افتاد. بهائیان دستگیر شدند، به شدت مورد ضرب و شتم و اخاذى قرار گرفتند و خانه ها و دارایی های شان به غارت رفت و سرانجام، به روستایی در فاصلۀ هفت کیلومتری ايول تبعید شدند. وقتی چند ماه بعد اوضاع آرام شد، بهائیان با شجاعت به خانه ها و مزارع خود بازگشتند.

شاید شدت دشمنی برخى مردم با بهائیان را به بهترین نحو بتوان در رویدادی در اواسط دهۀ ١٣٣٠، وقتی که یک عضو جمعیت تازه تأسیس حجّتیه به ایول آمد، خلاصه کرد. حجّتیه، یک سازمان نیمه مخفی و سنّت گرای شیعه، در ایران در اوایل دهۀ ١٣٣٠ بر مبنای این فرض بنیان گذاشته شد که بزرگ ترین تهدید علیه اسلام از سوی «فرقۀ» بهائی است که باید از میان برداشته شود.

این فرد وقتی در تلاش هایش برای ایجاد تفرقه بین مسلمانان و بهائیان موفقیتی به دست نیاورد، سعی کرد بر اساس این ادّعا که گاوهای بهائیان «نجس» هستند، از تغذیۀ گاوهای مسلمانان و بهائیان در یک چراگاه جلوگیری کند.

تا چند روز، گلّه های متعلّق به بهائیان در طویله های شان محبوس بودند در حالی که گاوهای مسلمانان به چراگاه می رفتند. بهائیان بارها برای این مسئله به کدخدای روستا مراجعه کردند و از او خواستند به حیوانات رحم کند. در نتیجه، تصمیم گرفته شد گلّه ها از دو جهتِ مخالف وارد چراگاه شوند تا حکم صادره مراعات شود. اما این تصمیم با غریزۀ طبیعی حیوانات موافق نبود و گاوها همچنان با هم می چریدند.

خدمت به پیشرفت اجتماعی

بهائیان سال ها با وجود تلاش هایی که برای سرکوب ایشان می شد، فعّالانه به بهبود زندگی روستای خود کمک کرده اند. علاوه بر نقشی که در زمینۀ کشاورزی داشته اند، مدرسه ای تأسيس كردند که در آن کودکانِ محل، صرف نظر از دین شان تحت آموزش قرار می گرفتند. تا سال ۱۳۲۵ (۱۹۴۷) که حکومت ایران شروع به تأسیس مدارس روستایی کرد و مسئول مدرسۀ روستا شد، اين مدرسه رو به توسعه بود و شش کلاس مقطع ابتدایی داشت که در آنها حدود ۱۲۰ دانش آموز از ایول و هفت روستای نزدیک تحت آموزش عمومی قرار داشتند.

نمونۀ دیگری از این گونه خدمات اجتماعی مربوط به سال ۱۳۴۰ (۱۹۶۱) است که بهائیان طرح و ساخت يک حمام براى استفادۀ اهالی را به اتمام رساندند. این کار شامل تعمير منبع آب محل و احداث تجهیزات مدرن برای بالا بردن سطح بهداشت و سلامت عمومی مردم بود.

انقلاب اسلامی و پس از آن

پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ١٣٥٧، وضعیت بهائیان ایول رو به وخامت گذاشت. زمین هاى بهائيان مصادره شد و تلاش ها برای باز پس گرفتن آن بی نتیجه ماند. بهائیان از دسترسی به درمانگاه ها و مؤسّسات دیگری که خودشان در تأسیسش کمک کرده بودند، محروم شدند؛ و کودکان مسلمان توسط معلّم خود تشویق شدند تا همکلاسی های بهائی خود را آزار دهند. به دنبال اعتراض والدین، معلم به روش های دیگری برای آزار دانش آموزان بهائی، از جمله مردود کردن آنها در امتحانات، پرداخت.

در تیر ۱۳۶۲ (ژوئن ۱۹۸۳)، بهائیان را مجبور به ترک خانه های شان كردند و با اتوبوس به نزدیک ترین شهر عمده یعنی ساری فرستادند. در ورود به ساری مسئولان آنها را به ایول بازگرداندند. در ایول، آنها را در مسجد محل زندانى کردند. بیش از ۱۳۰ نفر، از جمله کودکان و سالمندان، سه روز بدون غذا و آب در اسارت نگه داشته شدند.

وقتی فشار برای مجبور کردن آنها به انکار دین شان بی نتیجه ماند، به آنها اجازه داده شد به خانه های خود برگردند. اما همان شب اهالی روستا به آنها حمله کردند. تعدادی توسط جمعیت از پا در آمدند، گروهى مجروح شدند، و تعداد بیشتری ناگزير در جنگلی که در آن نزدیکی بود پنهان شدند.

از آن زمان، بسیاری از بهائیان ایول به جائى در نزدیکی محل كوچ كردند و فقط در تابستان ها برای کاشت و برداشت محصولات و رسیدگی به املاک خود به روستا بر می گشتند. به گفتۀ ناتولی درخشان، یکی از بهائیان ایول که اخیراً با رسانۀ فارسی زبان رادیو فردا مصاحبه کرده است، «هر بار و يا هر سالى كه مى خواستند به آنجا بروند، از دادگسترى نامه مى گرفتند كه بتوانند دو روز، سه روز در خانه هاى خودشان بمانند.»

تشدید حملات

در سه سال گذشته، جامعۀ جهانی بهائی شاهد افزایش فشارها بر بهائیان ایول براى ترک كامل منطقه بوده است. دیان علائی، نمایندۀ جامعۀ جهانی بهائی در سازمان ملل در ژنو، مى گويد: «خانه های خالی آنها سوزانده شده، بهائیان مورد حملات زبانی و جسمى قرار گرفته اند، و گورستان بهائیان با ۱۰۰ سال قدمت مصادره و برای تبدیل به ملک مسکونی فروخته شده است.»

به گفتۀ او: «دادخواهی های بسیاری در تمام سطوح مطرح شده، اما بهائیان فقط با بی تفاوتی روبرو بوده اند. مسئولان می گویند که در برابر مخالفتی که از سوی ساکنان محل با بهائیان می شود، کار زیادی نمی توانند انجام دهند و در همۀ موارد هم مأموران دولتی محل هر گونه آگاهی از تخریب ها یا انگیزه هاى آن را انکار كرده اند.»

او اضافه مى كند: «آنچه در ایول و منطقۀ مازندران شاهدش هستیم، بخشی از یک تلاش گسترده تر براى توهين به تمام بهائیان و تضعيف روحيۀ آنها و جلوگیری از اجرای آداب دینى شان به هر صورت ممکن است. حکومت تا امروز به طور قطع نشان داده که اگر پشتیبان این تلاش هم نباشد، تمایل یا توانایی پایان بخشیدن به آن را نیز ندارد.»

در هفته های اخیر وقتی آقای درخشان اخباری دربارۀ تخریب قریب الوقوع خانه های بهائیان روستا شنید، همراه دیگر بهائیان به مسئولان مختلف مراجعه کرد تا از صحت و سقم شایعات اطلاع یابد. او به رادیو فردا گفت: «آنها گفتند چنين مطلبى ممكن نيست، شما اصلا نگران نباشيد؛ خوب! ما دلمان قرص شد.»

به گفتۀ او: «ما نمى دانيم و نمى توانيم بگوييم كه اين كار از طرف چه كسى بوده. متأسفانه هر چه بوده، الان تخريب كامل انجام شده است.»

پشتیبانی محلی و بین المللی

با وجود این مردم بسیاری در ایول هستند که عمیقاً از این رویدادها متأثّر شده اند. آقای درخشان در مصاحبه ای دیگر با روز آنلاین کسانی را که بیزاری و نگرانی خود را از بدرفتاری نسبت به بهائیان ابراز داشته اند، ستایش کرد: «این روزها خیلی از هموطنان مسلمان ما آمدند با ما اشک ریختند و از ما عذرخواهی کردند و دستان ما را گرفتند و ما از همه آنها تشکر می کنیم.»

اخبار ایول در جاهای دیگر نیز مورد توجه گسترده قرار گرفته است، از جمله در رسانه های خبری جهان و خبرگزاری های آنلاین که گروهی از آنها رسانه های فارسی زبان هستند.

در میان گزارش های انگلیسی زبان، رادیو اروپای آزاد (راديوآزادى) (Radio Free Europe/Radio Liberty) در ٨ تير (٢٩ ژوئن) خبری با این عنوان منتشر کرد: «تخریب خانه های بهائیان در ایران». (به آدرس:http://www.rferl.org/content/Bahai_Houses_Demolished_In_Iran/2086363.htm…) همچنین فیلمی از این حادثه که توسط مجموعۀ فعالان حقوق بشر ایران به دست آمده بود، پخش کرد.

در همان روز، مجلّۀ اینترنتی نشنال ریویو (National Review Online) مقاله ای زیر عنوان «رژیم، خانه های بهائیان را در ایران ویران می کند» منتشر کرد.

گزارشى در وبسایت بی بی سی، با عنوان «ترس جامعۀ بهائی از آزار»، با اين مطلب آغاز شد: «اول عکس هایی از تیرهای چوبی به آتش کشیده شده دیده می شود. بعد ساختمان ها به چشم می آیند، بعضی هاشان بدون در و پنجره، بقیه به ویرانه ای تبدیل شده اند. فیلم لرزانی که توسط موبایل گرفته شده و فعالان حقوق بشر در ایران آن را روی یوتیوب منتشر کرده اند، صحنه هایی از تخریب را نشان می دهد که مخفیانه از داخل اتومبیل گرفته شده است…گزارش ها از ساکنان ایول حاکی از آن است که تا ١ تير (۲۲ ژوئن)، تقریباً ۵۰ خانۀ متعلّق به بهائیان با خاک یکسان شده است.»

خانم علائی گفت: «بسیاری از این وبسایت ها جایی برای نظرات خوانندگان گذاشته اند. بعد از تحمل این همه آزار در این مدت طولانی، مطمئنیم که بهائیان ایول از پشتیبانی مردم سرتاسر دنیا، و از جمله بسیاری از ایرانیان دلسوز، که وقت گذاشته اند تا خشم خود را از حادثۀ اخیر ابراز کنند خوشحال اند.»

منبع: http://news.persian-bahai.org/story/222